รศ. นพ.สุริยเดว ทรีปาตี | ส่งเสริมให้เยาวชนมีทั้งทุนชีวิตและครอบครัวพลังบวก สร้างชาติอย่างยั่งยืน

สถาบันครอบครัวเป็นหน่วยที่เล็กที่สุดแต่สำคัญที่สุดในสังคม “หากคุณภาพครอบครัวคนไทยเข้าสู่ขั้นวิกฤต ประเทศของเราจะไปต่ออย่างไร ?” สิ่งนี้เป็นคำถามที่ทำให้ รศ. นพ.สุริยเดว ทรีปาตี หรือ หมอเดว อดีตผู้อำนวยการสถาบันแห่งชาติเพื่อการพัฒนาเด็กและครอบครัว มหาวิทยาลัยมหิดล ยังคงทุ่มเทแรงกายแรงใจลงพื้นที่ทั่วประเทศ เพื่อรับฟังเสียงสะท้อนของเด็กและเยาวชนไทยมากว่า 12 ปี เพื่อสร้างนวัตกรรม “ต้นทุนชีวิตเด็กและเยาวชนไทย” ที่ช่วยสืบเสาะและประมวลคำตอบสำหรับคำถามสำคัญว่า “พลังบวกของเด็กไทยในวันนี้อ่อนแอที่จุดไหน ?” นับเป็นนวัตกรรมเชิงสังคมที่ก่อร่างสร้างอนาคตจากทุนมนุษย์ที่แท้จริง

จากปัญหาคุณภาพเด็กไทยที่กำลังตกต่ำจนใกล้ขั้นวิกฤต หมอเดวจึงริเริ่มและมุ่งมั่นทำงานภาคประชาสังคมภายใต้โครงการ “ทุนชีวิตและครอบครัวพลังบวก” เน้นพัฒนาคุณภาพสถาบันครอบครัวซึ่งเป็นหน่วยผลิตและบ่มเพาะสมาชิกในสังคม โดยเฉพาะเด็กและเยาวชน ซึ่งเรียนรู้และเติบโตทั้งด้านสุขภาพกาย สุขภาพจิต รวมทั้งมิติทางสังคมต่าง ๆ ด้วยการหล่อหลอมจากครอบครัวเป็นแห่งแรก

“เราไม่ได้สนใจเฉพาะปัญหา เราดูจุดแข็งของทั้งเด็กและชุมชนว่ามีอะไรบ้าง เราพยายามรวมพลังจากจุดแข็ง สร้างกิจกรรมดี ๆ ให้เกิดขึ้นในพื้นที่ เรารับฟังเสียงเด็กที่สะท้อนวิถีชีวิตของเขา โดยเฉพาะการรับรู้พลังบวกในตัวเด็กที่บอกเราว่า ‘ฉันพูดความจริงเสมอแม้บางครั้งจะทำได้ยาก’ ‘ฉันมีพ่อแม่เป็นแบบอย่างที่ดี’ ‘ฉันรู้สึกอบอุ่นปลอดภัยเมื่อเข้าบ้าน’ เรายกระดับแนวคิดนี้ให้กลายเป็นนวัตกรรมเชิงการพัฒนาชุมชน เราต่างตรงที่เราไม่ย่ำวนที่ปัญหาหรือจุดอ่อน แต่เราย่ำบนจุดแข็งแล้ววางแผนจากจุดแข็งเพื่อกลบจุดอ่อน”

แม้จะพบปัญหาเกี่ยวกับเด็กหลายอย่างระหว่างลงพื้นที่ ทั้งเด็กติดยา เกเร หนีเรียน เที่ยวผับ ดื่มเหล้า ฯลฯ แต่หมอเดวเลือกส่งเสริมจุดแข็งที่แต่ละคนมีอยู่ให้แข็งแกร่งจนเด็ก ๆ ผันตัวมาเป็นจิตอาสา มีน้ำใจแบ่งปัน ร่วมช่วยเหลือชุมชนจนหลุดพ้นจากปัญหา เด็ก ๆ ลดและเลิกพฤติกรรมเสี่ยง กลายเป็นเด็กคุณภาพ เป็นความหวังของสังคมในที่สุด

ถึงเวลาที่เราต้องลุกขึ้นมาฟังเสียงเด็ก เพราะเป็นรากฐาน ของการพัฒนา

นอกจากการแก้ปัญหาด้วย “ต้นทุนชีวิต” ในตัวเด็กแล้ว เพื่อต่อยอดแนวคิดดังกล่าว หมอเดวยังผลักดันให้เกิด “ครอบครัวพลังบวก” จาก “พี่เลี้ยงชุมชน” ซึ่งเป็นสมาชิกชุมชนที่เห็นคุณค่าของการสร้างความอบอุ่นในครอบครัว เป็นผู้ที่รับฟังและให้คำปรึกษาแก่เด็ก เยาวชน รวมถึงครอบครัวในพื้นที่อย่างใกล้ชิดและติดตามผลอย่างต่อเนื่อง โดยมี “โค้ชพี่เลี้ยง” เป็นนักจิตวิทยาและอาจารย์ที่มาจากมหาวิทยาลัยในพื้นที่คอยสนับสนุนการทำงานของบรรดาพี่เลี้ยงอยู่เบื้องหลัง

“อย่าลืมว่าลำพังเรี่ยวแรงของหมอคนเดียวคงไม่มีปัญญาเปลี่ยนแปลงได้ ถ้าคนในประเทศไม่ลุกขึ้นมาช่วยกัน สิ่งที่หมอกำลังทำนั้นเปรียบเสมือนหน่วยเพาะพันธุ์ต้นกล้า แต่การกระจายต้นกล้าให้งอกงามออกดอกออกผลนั้น เป็นหน้าที่ของหน่วยงานทุกระดับตั้งแต่กระทรวง กรม กอง รวมทั้งภาคส่วนอื่น ๆ ที่ต้องร่วมใจกันทำให้เกิดขึ้น”

หมุดหมายสำคัญของโครงการนี้คือ สภาพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติได้บรรจุโครงการไว้ในแผนการพัฒนาทุนมนุษย์ระดับชาติ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ความสำเร็จของโครงการนี้เกิดจากการร่วมแรงร่วมใจตั้งแต่ระดับครอบครัวและชุมชน จนถึงการทำงานระดับนโยบายทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาค ที่ต่างสร้างเสริมและส่งต่อพลังบวกจากเด็ก เยาวชน ครอบครัว ชุมชน ขยายไปสู่สังคมและประเทศที่เข้มแข็ง ก่อเกิดเป็นกระบวนการพัฒนาศักยภาพพลเมืองในทุกมิติอย่างยั่งยืน

หมอเดวหวังว่า วิธีสร้างสังคมจากหน่วยที่เล็กที่สุดให้แข็งแกร่งที่สุดดังที่ทุกคนพยายามผลักดันจะแปรเป็นพลังบวกไปสู่เด็ก ๆ ให้สามารถเติบโตอย่างแข็งแรงในชุมชนที่เข้มแข็ง เป็นความหวังของชาติต่อไปในภายหน้าได้

---

Assoc. Prof. Dr.Suriyadeo Tripathi | Center for Morality Promotion (CMP)

Supporting young children, building the nation sustainably.

“It’s time we listened to the children’s voices. They are the small foundation of social development.”

Family is the smallest social institution but undeniably the most important one. “If the quality of Thai families reaches its critical low, how will our country go on?”, quoted the former director of National Institute for Child and Family Development, Mahidol University, Assoc. Prof. Dr. Suriyadeo “Doctor Deo” Tripathi. With that concern, Doctor Deo initiated the project titled “Life Assets and Positivity-powered Family”. The project targeted improving the physical and mental heaths, as well as several social aspects, of the Thai youths. “We were not only interested in problems but also focused on what the strengths of the children and the community were and strategically combined them. We listened to the voices of these children and especially tried to perceive positivity therein. We elevated this conception into community development innovations.”

Instead of spiralling around the often-encountered problems or weaknesses (e.g., drug abuse, disobedience, alcoholism, etc.), Doctor Deo decided to reinforce the individual strengths and to instill the children with the public-oriented mindset. Built on the “Life Assets” part of the project, Doctor Deo brought together psychologists and academic experts and pushed forward the “Positivity-powered Family” part to make sure the children and members of the community are heard and supported. “Do not forget that my mere efforts are not enough. Joint efforts from every sector of the society are needed.” Doctor Deo’s projects gained recognition as a part of the Office of the National Economics and Social Development Council’s twenty-year national strategy.